Een vergissing is menselijk. En waar gehakt wordt, vallen spaanders. Maar hoe ga je daar als manager of collega mee om? Sommige fouten kunnen enorme schade aanrichten.
Reis naar de afgrond
Iedereen maakt fouten. Het is een algemeen bekend en erkend gegeven. Toch heerst er een taboe op het maken van fouten. In de werkomgeving worden fouten vaak ‘bestraft’ met een negatieve aantekening in het ‘mentale dossier’ van de manager. De medewerker scoort ‘minpunten’ en als dat er te veel worden, verdwijnt het vertrouwen, komt hij of zij in een negatief daglicht te staan en wordt extra kritisch gevolgd. Een reis naar de afgrond.
Angst
De angst om door fouten in een negatief daglicht te komen, drijft medewerkers tot risicomijdend gedrag. En als er toch iets misgaat, wordt dit vaak verzwegen in de hoop dat niemand het merkt. De kans dat medewerkers groeien en excelleren wordt daardoor erg klein, net als de kans dat de organisatie leert van fouten.
Het kan ook anders.
Fouten in de luchtvaart
Uit onderzoek is gebleken dat bij meer dan 75% van de vliegtuigongevallen menselijke fouten een belangrijke rol speelden. Maar wat betekent dat? In de beginjaren van de luchtvaart spraken veel deskundigen bij een ongeval vaak over een “fout van de piloot”. Tegenwoordig weten we dat menselijke fouten gecompliceerder zijn en niet alleen aan de piloten kunnen worden toegeschreven. Het is algemeen bekend dat ongevallen vrijwel nooit één enkele oorzaak hebben maar bijna altijd het gevolg zijn van een opeenvolging van dingen die misgaan.
Aanvaarden dat fouten onvermijdelijk zijn
De wetenschap erkent het gegeven dat menselijke fouten onvermijdelijk zijn. Daarbij is het wel belangrijk om te voorkomen dat fouten leiden tot ongewenste situaties, zoals ongevallen. Om goed met fouten om te gaan en het effect ervan te beperken, is het belangrijk te aanvaarden dat menselijke fouten normaal zijn. Zolang we onze fouten niet accepteren, zullen we instinctief proberen ze te verdoezelen om te voorkomen dat we worden berispt.
Openheid
Hoe meer een bedrijfscultuur openheid rond “fouten maken” waardeert, hoe meer mensen geneigd zijn hun fouten toe te geven en bloot te leggen. Het is erg lastig een fout aan te pakken zolang die niet aan het licht is gekomen. Daarom is een niet-bestraffende bedrijfscultuur (“non punitive culture”) de ideale basis voor een doeltreffende preventie, detectie en beheersing van fouten. Mensen kunnen dan hun fouten toegeven zonder bang te zijn voor negatieve gevolgen.
Fouten en overtredingen
In de luchtvaart wordt onderscheid gemaakt tussen fouten en overtredingen. Fouten zijn onbedoelde afwijkingen van het vereiste gedrag. Ze gebeuren in het dagelijkse leven met onvermijdelijke regelmaat. De meeste van deze fouten zijn klein, en mensen beschikken over goede foutcorrigerende mechanismen om de gevolgen van deze fouten te beperken.
Overtredingen hebben betrekking op opzettelijke niet-naleving van de regels of afspraken. Dit wordt in de luchtvaartindustrie niet getolereerd. In het geval van een overtreding volgt daarom een berisping. We noemen dit een “Just Culture”.
Een ‘Just Culture’ ontwikkelen in uw bedrijf
In veel bedrijven en organisaties wordt het onderscheid tussen fouten en overtredingen niet gemaakt. Iedere fout kan leiden tot een berisping. Daarom worden er heel wat fouten onder de pet gehouden, weggemoffeld of zelfs glashard ontkend. Wilt u ontdekken hoe u een effectieve niet-bestraffende cultuur in uw (niet-luchtvaart) bedrijf of organisatie kunt ontwikkelen? Neem dan contact met ons op. Wij verzorgen specifieke trainingen voor managers en leidinggevenden van niet-luchtvaart-gerelateerde organisaties en hun teams en kunnen u adviseren bij het veranderproces.